Σύμφωνα με πληροφορίες, η ρύθμιση θα προβλέπει διπλό υπολογισμό στις συντάξεις χηρείας μετά την πρώτη 3ετία, ώστε στην περίπτωση που υπάρχει και δεύτερη σύνταξη να επιλέγουν οι ίδιοι οι συνταξιούχοι ποια από τις δύο θα μειωθεί κατά 50%.
Ουσιαστικά επεκτείνεται και στον ιδιωτικό τομέα η περικοπή της σύνταξης χηρείας στο μισό στην περίπτωση απασχόλησης ή συνταξιοδότησης εξ ιδίου δικαιώματος του έμμεσα ασφαλισμένου.
Ειδικότερα εξετάζεται να επιλέγεται το συμφερότερο ποσό που θα λαμβάνουν οι συνταξιούχοι μετά την πρώτη τριετία αντί της υποχρεωτικής περικοπής της σύνταξης χηρείας στο μισό, όπως ισχύει μετά το νόμο Κατρούγκαλου για δικαιούχους συντάξεων χηρείας από 13/5/2016 και μετά.
Έτσι αν ένας συνταξιούχος έχει 500 ευρώ από τη δική του σύνταξη και 800 ευρώ από τη σύνταξη χηρείας θα μπορεί να επιλέγει μετά την πρώτη τριετία από την καταβολή της σύνταξης χηρείας η μείωση κατά 50% να μη γίνει στα 800 ευρώ, αλλά στα 500 ευρώ. Με την επιλογή αυτή θα λαμβάνει 800 ευρώ από χηρεία και 250 ευρώ από τη δική του σύνταξη, δηλαδή συνολικά 1.050 ευρώ.
Με το ισχύον καθεστώς (νόμος Κατρούγκαλου) η σύνταξη που θα κοπεί μετά την τριετία είναι υποχρεωτικά αυτή της χηρείας, που σημαίνει ότι τα 800 ευρώ γίνονται 400 ευρώ και ο συνταξιούχος μαζί με τη δική του σύνταξη (500 ευρώ) θα παίρνει συνολικά 900 ευρώ. Η διαφορά με την επιλογή του συμφερότερου ποσού είναι πως κερδίζει 150 ευρώ επιπλέον και συνολικά θα λαμβάνει 1.050 ευρώ αντί 900 ευρώ.
Παράλληλα χιλιάδες συνταξιούχοι θα βγουν κερδισμένοι οι οποίοι για την πρώτη τριετία λαμβάνουν σύνταξη χηρείας ίση με το 70% της σύνταξης του θανόντος, ενώ μετά την τριετία το ποσό της χηρείας μειώνεται κατά 50% και η σύνταξη χηρείας περιορίζεται από το 70% στο 35% της σύνταξης του θανόντος.
Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα, όπως όταν πρόκειται για συνταξιούχους ΟΓΑ, η μείωση δεν είναι μόνον ότι το 70% της χηρείας θα γίνει 35% μετά την πρώτη τριετία, αλλά ότι λόγω του ειδικού καθεστώτος του ΟΓΑ οι εν λόγω συνταξιούχοι άπαξ και επιλέξουν να πάρουν τη σύναξη χηρείας θα χάσουν και ένα ποσό από τη δική τους σύνταξη, που είναι η βασική σύνταξη των 360 ευρώ που έδινε ο ΟΓΑ και άρχισε να μειώνεται κατά 4% το χρόνο από το 2003 και μετά. Αυτό το κομμάτι σύνταξης «φεύγει» με το που θα ζητήσει ο συνταξιούχος τη σύνταξη χηρείας και πολλές φορές καταλήγει με λιγότερα απ’ ό,τι αν δεν έπαιρνε τη σύνταξη χηρείας.
Προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω θανάτου
Α) Σύνταξη λόγω θανάτου συνταξιούχου ή ασφαλισμένου (ο οποίος έχει πραγματοποιήσει το χρόνο ασφάλισης που απαιτείται για τη συνταξιοδότησή του εξ’ ιδίου δικαιώματος ή ανικανότητας) καταβάλλεται πλέον σε αυτούς τους δικαιούχους επιζώντες συζύγους/ετέρους μέρη του συμφώνου συμβίωσης και διαζευγμένους ανεξάρτητα από την ηλικία τους. Η διάταξη αυτή καθορίζει πλέον τα τρία (3) έτη ελάχιστης διάρκειας γάμου/συμφώνου συμβίωσης από τη σύναψή τους μέχρι την ημερομηνία θανάτου, ως προϋπόθεση για την αναγνώριση δικαιώματος συνταξιοδότησης σε επιζώντα σύζυγο ή στο έτερο μέρος του συμφώνου συμβίωσης.
Η εν λόγω προϋπόθεση εξακολουθεί να μην ελέγχεται στις ακόλουθες περιπτώσεις:
i. Ο θάνατος οφείλεται σε ατύχημα που προήλθε πρόδηλα και αναμφισβήτητα εξαιτίας της υπηρεσίας (κατά τις διατάξεις που ισχύουν για τους ασφαλισμένους στους τ. φορείς κοινωνικής ασφάλισης που εντάχθηκαν στον Ε.Φ.Κ.Α., πρόκειται για τις περιπτώσεις ατυχήματος που χαρακτηρίζεται εργατικό) ή σε ανθρωποκτονία.
ii. Κατά τη διάρκεια του γάμου γεννήθηκε ή με το γάμο νομιμοποιήθηκε, αναγνωρίστηκε ή υιοθετήθηκε τέκνο. Σύμφωνα με το όλο πνεύμα των διατάξεων του άρθρου 1463 του Α.Κ. και επ., πλήρης εξομοίωση του γεννημένου χωρίς γάμο τέκνου με τέκνο γεννημένο σε γάμο επιτυγχάνεται όταν παράλληλα με την αναγνώριση (εκούσια ή δικαστική) συναφθεί και γάμος των γονέων.
iii. Η χήρα κατά το χρόνο του θανάτου τελούσε σε κατάσταση εγκυμοσύνης, η οποία δεν διεκόπη και γεννήθηκε ζων τέκνο.
iv. Συντρέχει η περίπτωση ανασύστασης προϋπάρξαντος γάμου. Ο αρχικός και ο εξ’ ανασυστάσεως γάμος, κατά τη διάρκεια του οποίου απεβίωσε ο σύζυγος, πρέπει να έχουν διαρκέσει συνολικά τουλάχιστον πέντε έτη, ο δε εξ ανασυστάσεως πρέπει να είχε διάρκεια τουλάχιστον έξι μηνών. Εξυπακούεται ότι, και σε αυτή την περίπτωση, η συνολική διάρκεια του αρχικού και εξ ανασυστάσεως γάμου θα πρέπει να είναι τρία έτη.
Β) Η σύνταξη λόγω θανάτου χορηγείται σε τέκνα θανόντος ασφαλισμένου (ο οποίος έχει πραγματοποιήσει το χρόνο ασφάλισης που απαιτείται για τη συνταξιοδότησή του εξ ιδίου δικαιώματος ή ανικανότητας) ή συνταξιούχου (νόμιμα, τα νομιμοποιηθέντα, αναγνωρισθέντα, υιοθετηθέντα και όσα εξομοιώνονται με αυτά), υπό τους όρους να είναι άγαμα και να μην έχουν συμπληρώσει το 24ο έτος της ηλικίας τους.
Ποσοστά των δικαιούχων σύνταξης λόγω θανάτου από 13.5.2016 και μετά
Α) Για τον επιζώντα σύζυγο/έτερο μέρος του συμφώνου συμβίωσης το ποσοστό της σύνταξης που δικαιούται καθορίζεται πλέον στο 70% επί του ποσού της σύνταξης το οποίο δικαιούτο ή είχε χορηγηθεί σε σύζυγο που απεβίωσε.
Το ποσό της σύνταξης των ανωτέρω δικαιούχων υπολογίζεται επί του ποσού της σύνταξης που δικαιούται ή που έχει δικαιωθεί ο θανών σύζυγος και επιμερίζεται ως εξής:
α) Για τον επιζώντα σύζυγο ποσοστό 50% της σύνταξης. Εάν ο γάμος έλαβε χώρα μετά την απονομή της σύνταξης γήρατος του θανόντος, αυτή περιορίζεται ως ακολούθως:
Αν η διαφορά ηλικίας μεταξύ του αποβιώσαντος και του συζύγου του, αφαιρουμένου του διαστήματος του γάμου τους, είναι μεγαλύτερη από δέκα έτη, η σύνταξη του επιζώντος συζύγου, υφίσταται, για κάθε πλήρες έτος διαφοράς, μείωση που καθορίζεται σε:
i) 1% για τα έτη από το 10ο έως και το 20ό έτος.
ii) 2% για τα έτη από το 21ο έως και το 25ο έτος.
ii) 3% για τα έτη από το 26ο έως και το 30ό έτος.
iv) 4% για τα έτη από το 31ο έως και το 35ο έτος.
v) 5% για τα έτη από το 36ο και άνω.
Β) Τα ποσοστά των τέκνων δεν μπορεί να υπερβαίνουν το 30% της σύνταξης που δικαιούτο ή που είχε χορηγηθεί σε σύζυγο που απεβίωσε.
Γ) Μετά τη συμπλήρωση τριών (3) ετών, αν ο επιζών σύζυγος/έτερο μέρος του συμφώνου συμβίωσης/διαζευγμένος εργάζονται ή αυτοαπασχολούνται ή λαμβάνουν σύνταξη από οποιαδήποτε πηγή, χορηγείται το πενήντα τοις εκατό (50%) της σύνταξής τους λόγω θανάτου. Κριτήριο για την εφαρμογή της κατά τα ανωτέρω μείωσης τη χρονική διάρκεια της εργασίας ή αυτοαπασχόλησης. Συγκεκριμένα: το ποσό της σύνταξης λόγω θανάτου που δικαιούται ο επιζών σύζυγος/έτερο μέρος του συμφώνου συμβίωσης/διαζευγμένος θα πρέπει να μειώνεται κατά 50% μόνο για τις συγκεκριμένες ημέρες που εργάζεται/αυτοαπασχολείται
Στην περίπτωση άσκησης ελεύθερου επαγγέλματος (υπαγωγή στην ασφάλιση βάσει των σχετικών διατάξεων του πρώην ΟΑΕΕ) ή αυτοαπασχόλησης (υπαγωγή στην ασφάλιση βάσει των σχετικών διατάξεων του πρώην ΕΤΑΑ), όπου η ασφάλιση γίνεται με βάση τον μήνα, η σύνταξη λόγω θανάτου που δικαιούται ο επιζών σύζυγος/έτερο μέρος του συμφώνου συμβίωσης/διαζευγμένος θα μειώνεται κατά 50% για το σύνολο του μήνα που ασκείται επαγγελματική δραστηριότητα.
