Νέο τοπίο διαμορφώνεται για 734.000 επαγγελματίες με το νέο φορολογικό που θα εφαρμοστεί από τις αρχές του 2024 και έχει ως στόχο τον περιορισμό και την πάταξη της φοροδιαφυγής.
Οι αντιδράσεις για τον τεκμαρτό τρόπο προσδιορισμού του εισοδήματος είχαν ως αποτέλεσμα η κυβέρνηση να προχωρήσει σε μικρές διορθωτικές κινήσεις, αλλά σε κάθε περίπτωση οι φόροι θα είναι αυξημένοι.
Κι αυτό γιατί το σύνολο των ελεύθερων επαγγελματιών θα φορολογηθεί για εισοδήματα τουλάχιστον 10.920 ευρώ, κάτι που σημαίνει ότι ο φόρος θα είναι πολύ μεγαλύτερος σε σχέση με ότι πλήρωναν έως τώρα.
Οι αλλαγές που έγιναν αφορούν:
-στη μείωση του τέλους επιτηδεύματος κατά 50% για όλους,
– η διεύρυνση των εξαιρέσεων και των μειώσεων από τον τεκμαρτό τρόπο φορολόγησης,
-η δυνατότητα σε όλους τους επαγγελματίες να αμφισβητήσουν το ποσό που προκύπτει από το τεκμήριο της ελάχιστης αμοιβής, υπό την προϋπόθεση ότι θα ζητήσει έλεγχο για να αποδειχτεί η ακρίβεια της δήλωσής του και
-η νέα μέθοδος υπολογισμού του τεκμαρτού εισοδήματος εάν επιχείρηση δηλώσει υψηλότερα ακαθάριστα έσοδα από τον μέσο όρο του κλάδου (ΚΑΔ).
Παρά τις αλλαγές, πρόκειται για ένα νέο τοπίο που αφορά το σύνολο των ελεύθερων επαγγελματιών και το ερώτημα που τίθεται είναι ποιοι βγαίνουν κερδισμένοι και ποιοι χαμένοι από τις αλλαγές.
Ο “Χτύπος” θα επιχειρήσει να περιγράψει τα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται προκειμένου να γίνει αντιληπτό στο σύνολο των επαγγελματιών, τι πρέπει από εδώ και στο εξής να προσέξουν.
Εισοδήματα έως 5.000 ευρώ
Οι αλλαγές που επέρχονται με το νέο φορολογικό, καθιστούν σαφές ότι όσοι δήλωναν εισοδήματα έως 5.000 ευρώ θα κληθούν να πληρώσουν μεγαλύτερα ποσά στην εφορία.
Η ΑΑΔΕ και το υπουργείου Οικονομικών υποστηρίζουν ότι η μεγάλη πλειονότητα αυτής της κατηγορίας αποκρύπτει τα πραγματικά εισοδήματα, με αποτέλεσμα τη θέσπιση ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος 10.920 ευρώ.
Κατά συνέπεια, η συγκεκριμένη κατηγορία θα κληθεί να δηλώσει, ανάλογα με τα χρόνια της ατομικής δραστηριότητας, έως 14.196 ευρώ, γεγονός που οδηγεί σε μεγαλύτερο φόρο.
Εισοδήματα κάτω των 10.000 ευρώ
Με βάση πάντα στοιχεία από την ΑΑΔΕ και το υπουργείο Οικονομικών, για αυτούς που δηλώνουν εισοδήματα υψηλότερα των τεκμηρίων προκύπτουν μειώσεις που ξεκινούν από 8,67% και φτάνουν στο 12,26%.
Τα στοιχεία της ΑΑΔΕ δείχνουν ότι το 71% των επαγγελματιών δηλώνει κάτω από 10.000 ευρώ, γεγονός που όπως είναι λογικό προκαλεί ποικίλα ερωτήματα ως προς τον τρόπο διαβίωσής τους.
Το πιο ενδιαφέρον εύρημα από τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, έχει σχέση με το γεγονός, ότι η συγκεκριμένη κατηγορία επαγγελματιών δηλώνει τα ίδια εισοδήματα και στα μνημόνια και στην πανδημία και σήμερα.
Ειδικότερα:
-Οι μαραγκοί που εμφάνισαν κέρδη, δήλωσαν το 2019 κατά μέσο όρο ακαθάριστα έσοδα 56.340 ευρώ και καθαρά κέρδη 7.326 ευρώ, το 2021 τα ακαθάριστα έσοδα διαμορφώθηκαν σε 55.734 ευρώ και τα καθαρά σε 7.993 ευρώ.
-Οι ηλεκτρολόγοι δήλωσαν το 2019 καθαρά κέρδη 6.724 και το 2021 ελαφρώς υψηλότερα, καθώς έφτασαν στα 7.617 ευρώ.
Με τις αλλαγές όσοι δήλωναν έως τώρα εισοδήματα κάτω από 10.000 ευρώ, θα κληθούν να πληρώσουν ακόμη και διπλάσιο φόρο, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις, η επιβάρυνση θα ξεπεράσει το 133%.
Εισοδήματα 2023 – φορολόγηση
Για τα εισοδήματα του 2023 ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και ατομικές επιχειρήσεις θα φορολογηθούν με το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα που ανέρχεται στα 10.920 ευρώ.
Η ελάχιστη αμοιβή και έως του ποσού των 14.196 ευρώ αφορά το 84% των επαγγελματιών οι οποίοι δεν έχουν εργαζομένους.
Το τεκμαρτό εισόδημα θα μεταβάλλεται ανάλογα με τα χρόνια δραστηριοποίησης, και θα διαμορφώνεται ως εξής:
-τα τρία πρώτα χρόνια δραστηριοποίησης δεν θα υπάρχει τεκμαρτό εισόδημα,
-τον τέταρτο χρόνο θα είναι μειωμένο κατά 67%.
-τον πέμπτο μειωμένο 33%.
-τον έκτο χρόνο το τεκμαρτό εισόδημα θα φτάσει τα 10.920 ευρώ, ενώ έπειτα από τρεις τριετίες (πάνω από 12 χρόνια) θα ανέλθει στα 14.196 ευρώ.
Ύψος τζίρου
Η τελική ρύθμιση προβλέπει ότι η προσαύξηση ανέρχεται στο 5% επί του ποσού, κατά το οποίο ο κύκλος εργασιών του υπόχρεου υπερβαίνει τον μέσο ετήσιο κύκλο εργασιών του ΚΑΔ στον οποίο ο υπόχρεος πραγματοποιεί τα υψηλότερα έσοδα.
Ας υποθέσουμε ότι ελεύθερος επαγγελματίας με ετήσιο τζίρο 35.000 ευρώ υπερβαίνει τον μέσο ετήσιο κύκλο εργασιών του ΚΑΔ όπου πραγματοποιεί τα υψηλότερα έσοδα κατά 10.000 ευρώ (ετήσιος τζίρος 35.000 ευρώ – μέσος ετήσιος κύκλος εργασιών ΚΑΔ 25.000 ευρώ = 10.000 ευρώ).
Με αυτό ως δεδομένο η προσαύξηση του 5% θα εφαρμοστεί επί του ποσού των 10.000 ευρώ.
Οι επαγγελματίες που θα φορολογηθούν για τα φετινά (2023) εισοδήματα με το τεκμήριο θα πληρώσουν το 2024 μειωμένη κατά 50% προκαταβολή φόρου, υπολογιζόμενη πάνω στη διαφορά τεκμαρτού και δηλωθέντος κέρδους.
Εξαιρέσεις από το τεκμήριο
Το τεκμήριο όπως γίνεται αντιληπτό αποτελεί το μεγάλο αγκάθι για τους ελεύθερους επαγγελματίες, αλλά η κυβέρνηση για λόγους κοινωνικής δικαιοσύνης προχώρησε σε κάποιες εξαιρέσεις.
Αυτές ως επί το πλείστον αφορούν στους νέους επαγγελματίες, τους αγρότες και τους εργαζόμενους με μπλοκάκι, σε μια προσπάθεια να μην υπάρξει επιπλέον επιβάρυνση.
Ειδικότερα, η απαλλαγή από το τεκμαρτό εισόδημα αφορά σε:
-νέους επαγγελματίες για τα πρώτα 3 χρόνια από την έναρξη της δραστηριότητάς τους.
-αγρότες,
-όσους αμείβονται με “μπλοκάκι” και έχουν έως 3 εργοδότες,
-όσους έχουν αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%.
“Κουρεμένο” κατά 50% θα είναι το τεκμήριο για όσους:
-παρουσιάζουν αναπηρία 67% έως 79%.
-ασκούν δραστηριότητα και έχουν την κύρια κατοικία σε οικισμούς με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω από 3.100 κατοίκους,
-είναι γονείς μονογονεϊκής οικογένειας με ανήλικα τέκνα,
-όσους είναι γονείς με εξαρτώμενα τέκνα με ποσοστό νοητικής ή σωματικής αναπηρίας τουλάχιστον 67%.
-όσους είναι γονείς πολύτεκνων οικογενειών.
Εποχική δραστηριότητα
Αναφορικά με τις επιχειρήσεις που έχουν εποχική δραστηριότητα, το τεκμαρτό εισόδημα θα υπολογίζεται με βάση τους μήνες λειτουργίας τους, κάτι που σημαίνει εφαρμογή δωδεκατημορίων.
Για παράδειγμα, αν μια επιχείρηση είναι ανοιχτή 8 μήνες τον χρόνο, το ελάχιστο εισόδημα θα περιορίζεται στα 8/12, εάν είναι 9 μήνες 9/12 κ.ο.κ.
Αμφισβήτηση τεκμηρίου
Οι επαγγελματίες έχουν το δικαιώματα να αμφισβητήσουν το τεκμήριο, κάτι που σημαίνει ότι είναι μαχητό, αλλά θα πρέπει να το σκεφτούν πολύ, γιατί οι έλεγχοι από την εφορία κρύβουν πάντα εκπλήξεις.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να ζητήσει τη διενέργεια ελέγχου από τις φορολογικές αρχές για να αποδειχθεί η ακρίβεια της δήλωσής του για εισόδημα μικρότερο του τεκμαρτού.
Ύψος επιτηδεύματος
Τα φυσικά πρόσωπα που αμείβονται με “μπλοκάκι” και έχουν έως τρεις εργοδότες θα συνεχίσουν να πληρώνουν στο ακέραιο το τέλος επιτηδεύματος, καθώς εξαιρούνται από το σύστημα τεκμαρτού προσδιορισμού του εισοδήματός τους.
Το 2024 το τέλος επιτηδεύματος διαμορφώνεται ως εξής:
-800 ευρώ για νομικά πρόσωπα που ασκούν εμπορική επιχείρηση και έχουν την έδρα τους σε τουριστικούς τόπους και σε πόλεις ή χωριά με πληθυσμό έως 200.000 κατοίκους.
-1.000 ευρώ για νομικά πρόσωπα που ασκούν εμπορική επιχείρηση και έχουν την έδρα τους σε πόλεις με πληθυσμό πάνω από 200.000 κατοίκους.
-325 ευρώ για τους επιτηδευματίες και ασκούντες ελευθέριο επάγγελμα.
-300 ευρώ για κάθε υποκατάστημα ετησίως, αν συστήνεται από επιτηδευματία και ασκούντα ελεύθερο επάγγελμα, και 600 ευρώ ετησίως, αν συστήνεται από νομικό πρόσωπο που ασκεί εμπορική επιχείρηση. Ως υποκατάστημα νοείται κάθε επαγγελματική εγκατάσταση του επιτηδευματία στην ημεδαπή, εκτός της έδρας της επιχείρησης, στην οποία ενεργείται παραγωγική ή συναλλακτική δραστηριότητα.
Δεν θεωρούνται υποκαταστήματα, για την επιβολή του τέλους επιτηδεύματος, οι προσωρινοί εκθεσιακοί χώροι και οι πρόσκαιρες επαγγελματικές εγκαταστάσεις που λειτουργούν για χρονικό διάστημα μέχρι 30 ημέρες, οι επαγγελματικές εγκαταστάσεις που στεγάζονται σε διαφορετικούς ορόφους, συνεχόμενους ή μη, του ίδιου κτιριακού συγκροτήματος, οι εγκαταστάσεις τουριστικών καταλυμάτων εντός παραδοσιακών κτισμάτων, σύμφωνα με το Π.Δ. 33/1979 (Α’ 10), που λειτουργούν σε ξεχωριστά κτίρια, αλλά με ενιαία άδεια λειτουργίας, η οποία εντάσσεται ως ενιαία εγκατάσταση στην ίδια τουριστική μονάδα, καθώς και οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις της περίπτωσης.
-400-500 ευρώ για τα φυσικά πρόσωπα που το εισόδημά τους προέρχεται από ατομική επιχείρηση παροχής υπηρεσιών ή ελευθέριο επάγγελμα και έχουν έγγραφη σύμβαση με μέχρι τρία φυσικά ή/και νομικά πρόσωπα, ή 75% των ακαθάριστων εσόδων τους προέρχεται από ένα φυσικό ή/ και νομικό πρόσωπο.
Από το οικονομικό έτος 2013 και εφεξής εξαιρούνται από την επιβολή του τέλους επιτηδεύματος τα πρόσωπα που ασκούν ατομική εμπορική επιχείρηση ή ελεύθερο επάγγελμα και παρουσιάζουν αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα
Τα παραδείγματα που ακολουθούν έχουν ως στόχο να αναδείξουν τα επιπλέον ποσά που θα κληθούν να πληρώσουν ελεύθεροι επαγγελματίες και να αναδείξουν την επιπλέον επιβάρυνση.
Ειδικότερα:
Παράδειγμα 1: Φορολογούμενος με 15 χρόνια λειτουργίας δηλώνει σήμερα εισοδήματα 3.000 ευρώ. Ο φόρος που πληρώνει ανέρχεται στο ποσό των 270 ευρώ και 650 ευρώ τέλος επιτηδεύματος. Συνολικά πληρώνει 920 ευρώ στην εφορία. Με τις αλλαγές ο φόρος ανεβαίνει στα 1.823,12 ευρώ και το τέλος επιτηδεύματος στα 325 ευρώ. Έτσι, θα πληρώσει φόρο 2.148,12 ευρώ, αυξημένο κατά 133,5%.
Παράδειγμα 2: Φορολογούμενος με έξι χρόνια λειτουργίας και εισόδημα 5.000 ευρώ, πληρώνει συνολικά 1.100 ευρώ. Με την αλλαγή του συστήματος ο φόρος θα φτάσει στα 1.427,30 αυξημένος κατά 29,8%.
Παράδειγμα 3: Φορολογούμενος με επτά χρόνια λειτουργίας και εισόδημα 15.000 ευρώ πληρώνει 2.000 ευρώ φόρο και 650 ευρώ τέλος επιτηδεύματος, συνολικά δηλαδή 2.650 ευρώ. Με τις αλλαγές ο φόρος διατηρείται στα ίδια επίπεδα και μειώνεται κατά 50% -και συγκεκριμένα στα 325 ευρώ-, το τέλος επιτηδεύματος. Έτσι, θα πληρώσει φόρο 2.325 ευρώ, μειωμένο κατά 12,26%.
Παράδειγμα 4: Φορολογούμενος με επτά χρόνια λειτουργίας δηλώνει 10.000 ευρώ και πληρώνει φόρο 1.550 ευρώ. Ωστόσο έχει έναν εργαζόμενο που αμείβεται με το ποσό των 15.000 ευρώ ετησίως. Το τεκμαρτό εισόδημα θα διαμορφωθεί στα 15.000 ευρώ συν 10%, δηλαδή στα 16.500 ευρώ. Ο φόρος που θα πληρώσει θα φτάσει τα 2.655 ευρώ (φόρος και τέλος επιτηδεύματος), αυξημένος κατά 71,2%.
