Το επιτυχημένο μοντέλο μερικής ιδιωτικοποίησης που εφαρμόστηκε στη ΔΕΗ και οδήγησε την εταιρεία σε πλήρη εξυγίανση, ταχεία ανάπτυξη και υψηλή κερδοφορία, θα εφαρμοστεί και στις υπό κρατικό έλεγχο εταιρείες του Υπερταμείου, με στόχο την καλύτερη λειτουργία τους και τη βελτίωση της αποδοτικότητας τους.
Το αναγκαίο νομικό και θεσμικό πλαίσιο δημιουργείται με νομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας που κατατέθηκε στη Βουλή και ανοίγει τον δρόμο για μεγάλες αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας αυτών των επιχειρήσεων, οι οποίες είναι τώρα ζημιογόνες και οι περισσότερες αντιμετωπίζουν χρόνια προβλήματα.
Μεταξύ άλλων προβλέπεται πρόσληψη στελεχών από τον ιδιωτικό τομέα με απλή διαδικασία και με ευελιξία στις αμοιβές τους, καθιερώνονται διαδικασίες προσλήψεων προσωπικού με περιορισμένο ρόλο του ΑΣΕΠ καιδιαμορφώνεται νέο καθεστώς έγκρισης και υλοποίησης συμβάσεων προμηθειών, ανάθεσης έργων κλπ.
Αναλυτικότερα, στο συγκεκριμένο σχέδιο νόμου προβλέπεται η αναμόρφωση και αναδιοργάνωση του Υπερταμείου και η θέσπιση σύγχρονου μοντέλου διακυβέρνησης, με παράλληλη απορρόφηση του ΤΧΣ και του ΤΑΙΠΕΔ από το Υπερταμείο. Το ίδιο μοντέλο λειτουργίας θα υιοθετηθεί και σε οχτώ θυγατρικών εταιρειών του, διευκολύνοντας τις προσλήψεις προσωπικού και τις κρίσιμες για τη λειτουργία τους προμήθειες (όπως η προμήθεια, συντήρηση και επισκευή αστικών λεωφορείων).
Αναφορικά με τον «εκσυγχρονισμό» των ΔΕΚΟ προβλέπεται , η εφαρμογή του μοντέλου ΔΕΗ αφορά στις 8 ακόλουθες δημόσιες επιχειρήσεις του Υπερταμείου:
- Ελληνικά Ταχυδρομεία (και η 100% θυγατρική τους: ΕΛΤΑ Courier).
- ΔΕΘ-Helexpo.
- Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας (ΟΚΑΑ).
- Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης (ΚΑΘ).
- ΓΑΙΑΟΣΕ.
- Ελληνικές Αλυκές.
- Ανώνυμος Εταιρεία Διώρυγας Κορίνθου (ΑΕΔΙΚ).
- Όμιλος ΟΑΣΑ Συγκοινωνίες Αθηνών (ΟΑΣΑ και οι 100% θυγατρικές του: Οδικές Συγκοινωνίες – ΟΣΥ και Σταθερές Συγκοινωνίες – ΣΤΑΣΥ).
Τι αλλάζει
Με την εφαρμογή του νέου μοντέλου λειτουργίας, κατά το ΥΠΕΘΟ, επέρχονται σημαντικές αλλαγές στη δομή τους και σε βασικές δραστηριότητες, καθώς το νομοσχέδιο προβλέπει:
Τη δυνατότητα πρόσληψης στελεχών από τον ιδιωτικό τομέα με απλή διαδικασία, με βάση αποφάσεις του διευθύνοντος συμβούλου της κάθε εταιρείας. Μέχρι σήμερα, η διαδικασία που προβλέπεται απαιτεί πολύ χρόνο, είναι εξαιρετικά γραφειοκρατική και αποτρεπτική για όποιον ενδιαφέρεται σοβαρά να διεκδικήσει μια θέση στελέχους σε κάποια από τις θυγατρικές εταιρείες του Υπερταμείου. H διάρκεια της θητείας των στελεχών (γενικών διευθυντών και διευθυντών) αυξάνεται από 3ετής σε 4ετή με δυνατότητα ανανέωσης μία φορά.
Την ευελιξία στις αμοιβές των στελεχών των ΕΛΤΑ και των υπολοίπων φορέων εκτός Γενικής Κυβέρνησης, ενώ, στις θυγατρικές εντός Γενικής Κυβέρνησης (δημόσιες συγκοινωνίες και ΓΑΙΑΟΣΕ) οι αμοιβές θα είναι σύμφωνα με το πρότυπο του ΕΦΚΑ.
Πιο ευέλικτες διαδικασίες προσλήψεων του προσωπικού τους, με περιορισμένο αλλά ουσιαστικό ρόλο του ΑΣΕΠ: έλεγχο νομιμότητας της προκήρυξης εντός 10 ημερών και συμμετοχή μέλους του στην εξέταση ενστάσεων κατά τη διαδικασία προσλήψεων.
Πιο ευέλικτες προμήθειες, σύμφωνα πάντα με το ενωσιακό δίκαιο. Ο κανονισμός προμηθειών υποβάλλεται στην ΕΑΔΗΣΥ, η οποία θα έχει τη δυνατότητα να εκφράσει γνώμη εντός 60 ημερών ως προς τη συμβατότητά του με το ευρωπαϊκό δίκαιο.
Τη συγκρότηση ανεξάρτητων πειθαρχικών συμβουλίων χωρίς τη συμμετοχή συνδικαλιστών.
Υπερταμείο
Παράλληλα, προβλέπεται πως οι αρμοδιότητες του οργάνου που μέχρι τώρα ήταν γνωστό ως Εποπτικό Συμβούλιο περιορίζονται, ώστε να αντιστοιχούν σε όργανο εποπτείας του Υπερταμείου και όχι καθημερινής διοίκησης.
Για να τονισθεί ο νέος ρόλος του οργάνου αυτού, μετονομάζεται σε Συμβούλιο Εταιρικής Διακυβέρνησης (ΣΕΔ). Στο πλαίσιο αυτό, πράξεις καθημερινής διοίκησης, στις οποίες δεν έχει ρόλο πλέον τότε ως Εποπτικό Συμβούλιο/ πλέον ΣΕΔ, είναι η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου του Υπερταμείου, η ανάκληση των μελών των ΔΣ των άμεσων θυγατρικών του και η δημοσίευση των οικονομικών καταστάσεων της εταιρείας.
Με τις αλλαγές αυτές το ΔΣ του Υπερταμείου καθίσταται το όργανο που είναι αποκλειστικά αρμόδιο για τη διοίκηση της εταιρείας, όπως συμβαίνει σε όλα τα σύγχρονα εταιρικά σχήματα, υποστηρίζει το ΥΠΕΘΟ.
Επιπρόσθετα, η εκπροσώπηση του ελληνικού Δημοσίου στο ΣΕΔ καθίσταται πλέον θεσμική και θα γίνεται από έναν από τους Γενικούς Γραμματείς του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, έναν από τους Υποδιοικητές της Τράπεζας της Ελλάδος και τον Γενικό Διευθυντή του ΟΔΔΗΧ. Με τον τρόπο αυτό εκπροσωπούνται οι θεσμοί, των οποίων η λειτουργία έχει τη μεγαλύτερη συνάφεια με τον νέο ρόλο του Υπερταμείου, ιδίως μετά την απορρόφηση του ΤΧΣ και του ΤΑΙΠΕΔ.
Εις σάρκαν μίαν
Συγχρόνως προβλέπεται η συγχώνευση δι’ απορροφήσεως των ΤΑΙΠΕΔ και ΤΧΣ στο Υπερταμείο. Η αποστολή τόσο του ΤΑΙΠΕΔ όσο και του ΤΧΣ έχει σε πολύ μεγάλο βαθμό ολοκληρωθεί. Άλλωστε, με βάση τον συστατικό του νόμο, το ΤΧΣ έχει διάρκεια ως την 31η Δεκεμβρίου 2025, σημειώνει το ΥΠΕΘΟ.
Η συγχώνευση ΤΑΙΠΕΔ και Υπερταμείου θα γίνει κατόπιν αποφάσεων γενικών συνελεύσεων των συγχωνευόμενων εταιρειών που θα ληφθούν μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2024. Έως τότε θα έχει εκδοθεί και Υπουργική Απόφαση για την απορρόφηση του ΤΧΣ από το Υπερταμείο.
Σημειώνεται ότι η συγχώνευση του ΤΑΙΠΕΔ και του Υπερταμείου δεν επηρεάζει την αυτόνομη λειτουργία της Μονάδας Ωρίμανσης Έργων, η οποία θα εξακολουθεί να λειτουργεί υπό εντεταλμένο σύμβουλο με καθεστώς αυτονομίας, όπως ισχύει σήμερα. Σύμβουλος του Υπερταμείου θα αναλάβει την εσωτερική αναδιοργάνωση δομών και οργάνων μετά τη συγχώνευση.
Το νέο Εθνικό Επενδυτικό Ταμείο
Για τη δημιουργία του Ταμείου, το Υπερταμείο θα διαθέσει 300 εκατ. ευρώ, δηλαδή το ήμισυ του ποσού που θα εισπράξει από την επαναμεταβίβαση των μετοχών της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ στο Δημόσιο.
Δημιουργείται έτσι ένα επενδυτικό εργαλείο, αντίστοιχο με εκείνα που λειτουργούν στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης το οποίο θα παρέχει κίνητρα για αναπτυξιακές πρωτοβουλίες ιδιαίτερα σε τομείς που δεν καλύπτονται επαρκώς από τους σημερινούς επενδυτές αλλά έχουν προστιθέμενη αξία για την οικονομία.
Το Επενδυτικό Ταμείο, σύμφωνα με το νομοσχέδιο:
- θα υλοποιεί επενδύσεις στην Ελλάδα, σε δυναμικούς τομείς της οικονομίας, όπου παρατηρείται επενδυτικό κενό, χωρίς να ανταγωνίζεται υφιστάμενα funds,
- θα καταρτίζει τριετές επιχειρησιακό σχέδιο, το οποίο θα εγκρίνεται από τη γενική συνέλευση του Υπερταμείου,
- θα μπορεί να συμμετέχει ως συνεπενδυτής με άλλα ταμεία και φορείς κυρίως με μειοψηφικές συμμετοχές στις επενδύσεις ή με υβριδικά εργαλεία,
- το επενδυτικό του κεφάλαιο που θα αποεπενδύεται, θα επανεπενδύεται σύμφωνα με την Επενδυτική Πολιτική, κατά τρόπο που δεν θα επηρεάζει τους εθνικούς λογαριασμούς,
- η επιλογή της διοικητικής του ομάδας θα γίνεται από το Υπερταμείο με κριτήρια την επιστημονική κατάρτιση-αποδεδειγμένη υψηλή τεχνογνωσία και την πολυετή εμπειρία σε θέματα χρηματοοικονομικά, επενδύσεων, χρηματοδοτήσεων μεγάλων έργων κλπ.,
Το Υπερταμείο έχει προσλάβει διεθνή συμβουλευτικό οίκο που θα εισηγηθεί για την πιο κατάλληλη εταιρική δομή και οργάνωση του νέου Επενδυτικού Ταμείου. Η εισήγηση θα τεθεί προς έγκριση από τον Υπουργείο Οικονομικών.
Στις επενδυτικές δραστηριότητες του Ταμείου περιλαμβάνονται έργα στην Ελλάδα ή διασυνοριακού χαρακτήρα και επιχειρήσεις που προάγουν την ελληνική οικονομία με αναπτυξιακές προοπτικές, ισχυρά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, αποτελεσματικές διοικητικές ομάδες και εξωστρεφή δραστηριότητα, ενδεικτικά στους ακόλουθους κλάδους:
- σε κλάδους αιχμής της ελληνικής οικονομίας με στρατηγική προτεραιότητα, όπως επενδύσεις πράσινης μετάβασης, κυκλικής οικονομίας, μπλε οικονομίας και τεχνολογικού και ψηφιακού μετασχηματισμού, καθώς και στρατηγικών και κρίσιμων ορυκτών πρώτων υλών,
- σε ενεργειακές επενδύσεις και στις αντίστοιχες υποδομές και δίκτυα,
- σε κλάδους μεταφορών και συναφών υποδομών,
- σε τεχνολογικούς κλάδους και σε επενδύσεις τεχνολογιών κατανεμημένου καθολικού (blockchain) και τεχνητής νοημοσύνης, και
- σε αναπτυξιακές και τεχνολογικές υποδομές.
Τέλος, με πρόσθετη διάταξη στο νομοσχέδιο προβλέπεται ότι το 50% των εσόδων που εισπράττεται από συμβάσεις αξιοποίησης λιμένων και λιμενικών υποδομών θα κατευθύνεται στην εξυπηρέτηση του Δημόσιου Χρέους ενώ το υπόλοιπο 50% θα μπορεί να διατεθεί για την υλοποίηση των έργων που περιλαμβάνεται στο Master Plan του κάθε Οργανισμού Λιμένος και εντάσσονται στο επιχειρησιακό πρόγραμμα αξιοποίησης του Ταμείου.
Η εξέλιξη αυτή ήταν αποτέλεσμα συμφωνίας με τους δανειστές, υπογραμμίζοντας το πέρασμα σε μια νέα εποχή της σχέσης της χώρας με τους δανειστές της καθώς και την αλλαγή της εικόνας του Υπερταμείου.
