Σε αλλαγή μοντέλου ελέγχων στην αγορά εργασίας πρόκειται να προχωρήσει άμεσα η Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας, η οποία έχει έρθει σε συνεργασία με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και πρόκειται να δημιουργήσει ένα επιστημονικό σύστημα «risk analysis», με στόχο η πλειονότητα των ελέγχων να διενεργείται όπου υπάρχει μεγαλύτερη παραβατικότητα.
Η αρχή το τελευταίο 8μηνο σε 51.000 ελέγχους διαπιστώνει ότι το μεγαλύτερο ποσοστό παραβατικότητας σχετίζεται με το ωράριο εργασίας (υποδηλωμένο και αδήλωτο) και τα πρόστιμα που έχει ρίξει ανέρχονται σε 30 εκατ. ευρώ.
Τουρισμός – Επισιτισμός οι πρωταθλητές της παραβατικότητας
Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις σε τέσσερις μήνες, και χωρίς ο κλάδος με τα τουριστικά και επισιτιστικά επαγγέλματα να έχει εγκαταστήσει Κάρτα Εργασίας, από τους συνολικά 9.059 ελέγχους σε επιχειρήσεις εστίασης και μεταφορών, καταλύματα και ταξιδιωτικά πρακτορεία, επιβλήθηκαν 2.569 πράξεις προστίμων, ύψους 8.118.261 ευρώ. Παράλληλα, υποβλήθηκαν 105 μηνύσεις και μηνυτήριες αναφορές.
Ακόμα μεγαλύτερη είναι η αύξηση των ελέγχων και των προστίμων στον τουριστικό τομέα σε βάθος διετίας και συγκριτικά με την αντίστοιχη περίοδο του 2022, οπότε σημειώνεται αύξηση 21,06% στους ελέγχους και 34,78% στις διοικητικές κυρώσεις.
Στόχος της Ανεξάρτητης Αρχής είναι έως το τέλος του έτους οι έλεγχοι να μη γίνονται με το παλιό παραδοσιακό δελτίο ελέγχου, αλλά με tablets, τα οποία θα είναι συνδεδεμένα με το πληροφοριακό σύστημα Εργάνη και με το λειτουργικό σύστημα της Επιθεώρησης Εργασίας.
Ήδη οι έλεγχοι της ανεξάρτητης αρχής Επιθεώρησης Εργασίας δείχνουν πως μαύρη, ανασφάλιστη ή υποασφαλισμένη εργασία αφορά τα 6 στα 10 πρόστιμα που επιβλήθηκαν το οκτάμηνο Ιανουάριος – Αύγουστος 2024.
Είναι, δε, χαρακτηριστικό ότι σημαντικό μέρος των παραβάσεων αφορούσαν και την εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας, του μέτρου που έχει ως κεντρικό στόχο την πάταξη της ανασφάλιστης εργασίας, την τήρηση των ωραρίων και την ορθή αμοιβή των υπερωριών σε όλους τους κλάδους της οικονομίας στους οποίους εφαρμόζεται.
Το ωράριο εργασίας, άλλωστε, αποτελεί παραδοσιακά ένα πεδίο με έντονη παραβατικότητα, κάτι που φαίνεται σε όλους τους ελέγχους της Επιθεώρησης Εργασίας. Μόνο τον Αύγουστο οι έλεγχοι ανακάλυψαν 609 παραβάσεις για ζητήματα που αφορούν το ωράριο απασχόλησης και δη την υπέρβαση του δηλωμένου στην Εργάνη ωραρίου, που αντιστοιχούν στο 58,61% του συνόλου των ελέγχων.
Ανάλογη εικόνα παρουσιάζεται και στα στοιχεία 8μήνου, καθώς σε σύνολο 8.153 παραβάσεων για εργασιακά ζητήματα διαπιστώθηκαν 4.694 που σχετίζονται με το ωράριο, δηλαδή αδήλωτη απασχόληση, πίνακες προσωπικού που υποκρύπτουν μη καταβολή υπερωριών, υπέρβαση χρόνου εργασίας και Ψηφιακή Κάρτα.
Μόνο για ζητήματα εργασιακής φύσεως οι παραβάσεις ήταν 8.153 και τα πρόστιμα ανήλθαν σε αυτήν την περίπτωση στο ποσό των 25.719.370 ευρώ. Για αδήλωτη εργασία εντοπίστηκαν 835 παραβάσεις, που κόστισαν στους παραβάτες 9.450.000 ευρώ. Άλλα 5.474.120 ευρώ πρόστιμα κλήθηκαν να πληρώσουν επιχειρήσεις για 2.324 παραβάσεις που εντοπίστηκαν στους πίνακες προσωπικού.
Συνολικά 193 κυρώσεις επιβλήθηκαν για υπέρβαση χρόνου εργασίας, με πρόστιμα 304.000 ευρώ, ενώ μόνο για την Ψηφιακή Κάρτα τα πρόστιμα ήταν 3.519.290 ευρώ για 1.342 παραβάσεις. Έτσι, διαπιστώνεται ότι στο οκτάμηνο ανήλθαν στις 4.694, με τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν γι’ αυτές ακριβώς τις περιπτώσεις να υπολογίζονται σε 18.747.410 ευρώ. Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί στο 72,89% του συνόλου των προστίμων που αφορούσαν παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας.
Σε αυτό το περιβάλλον, το υπουργείο Εργασίας προωθεί τη χρήση της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας σε περίπου 1,5 εκατ. εργαζομένους. Τα πρώτα δείγματα γραφής από το λιανεμπόριο και τη βιομηχανία, που τέθηκαν και τυπικά υπό το καθεστώς ηλεκτρονικής καταγραφής του ωραρίου απασχόλησης «σε πραγματικό χρόνο» από την 1η Ιουλίου, είναι θετικά, αφού παρατηρήθηκε αύξηση των δηλωμένων υπερωριών.
