Η διαδικασία ολοκλήρωσης του Κτηματολογίου σε όλη τη χώρα επιταχύνεται με στόχο να έχει ολοκληρωθεί έως τα τέλη του 2025, ωστόσο μαζί της εντείνονται και οι ανησυχίες για χιλιάδες ιδιοκτήτες που μπορεί να χάσουν την περιουσία τους χωρίς να το γνωρίζουν.
Η αποδοχή και επικύρωση των αρχικών εγγραφών — ακόμη και εάν περιέχουν λάθη — οδηγεί σε μόνιμες καταχωρήσεις, με συνέπεια σημαντικές ιδιοκτησίες να καταλήγουν στο Δημόσιο ή να «κλειδώνονται» με λάθος στοιχεία.
Τι σημαίνει πρακτικά η μετάβαση από το Υποθηκοφυλακείο στο Κτηματολόγιο
Όταν ολοκληρώνεται η κτηματογράφηση μιας περιοχής, σταματά η λειτουργία του τοπικού Υποθηκοφυλακείου και η διαχείριση των ιδιοκτησιών περνά στα Κτηματολογικά Γραφεία. Οι πληροφορίες που σχετίζονται τόσο με τη νομική όσο και με τη γεωμετρική αποτύπωση των ακινήτων τηρούνται πλέον σε ψηφιακή βάση δεδομένων, προσβάσιμη από ολόκληρη τη χώρα.
Πόσο χρονικό περιθώριο υπάρχει για τη διόρθωση λαθών
Η προθεσμία για αλλαγές στις αρχικές εγγραφές εξαρτάται από το πότε ξεκίνησε η λειτουργία του Κτηματολογίου στην κάθε περιοχή. Συνήθως, οι διορθώσεις μπορούν να υποβληθούν μέχρι 8 έτη μετά την επίσημη έναρξη λειτουργίας του τοπικού γραφείου. Για παλαιότερες εγγραφές, ο χρόνος αυτός καθορίζεται από σχετικές αποφάσεις του Δ.Σ. του Ελληνικού Κτηματολογίου, ενώ για τις περισσότερες περιοχές το τελικό «κλείσιμο» αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στο 2026.
Πώς μπορεί ένας ιδιοκτήτης να διαπιστώσει αν κινδυνεύει
Οι πολίτες μπορούν να επισκεφθούν τον ιστότοπο του Ελληνικού Κτηματολογίου και να κατεβάσουν τους πίνακες με τις σχετικές ημερομηνίες για την περιοχή του ενδιαφέροντός τους. Έτσι, μπορούν να δουν αν η εγγραφή του ακινήτου τους είναι ακόμα υπό διόρθωση ή έχει ήδη καταχωρηθεί ως οριστική.
Τι συμβαίνει όταν κλείσουν οι εγγραφές
Εφόσον οι εγγραφές οριστικοποιηθούν, δεν είναι πλέον δυνατή η αλλαγή τους με απλές διαδικασίες. Αν ένα ακίνητο έχει δηλωθεί λανθασμένα ή καταχωρηθεί ως «Αγνώστου Ιδιοκτήτη», περνά αυτομάτως στην ιδιοκτησία του Δημοσίου. Η ανάκτηση του ακινήτου είναι εφικτή μόνο μέσω δικαστικής οδού, και σε πολλές περιπτώσεις αυτό γίνεται αντιληπτό μόνο όταν κάποιος επιχειρήσει μεταβίβαση ή έκδοση οικοδομικής άδειας.
Συχνά λάθη και «ξεχασμένα» δικαιώματα
Πολλές περιπτώσεις μη καταγραφής περιουσίας αφορούν δικαιώματα που οι ιδιοκτήτες παραλείπουν να δηλώσουν, όπως ο αέρας (υψούν), η δουλεία διόδου ή θέσεις στάθμευσης. Άλλοτε, το ακίνητο έχει καταγραφεί με ελλιπή ή λανθασμένα στοιχεία, ειδικά σε περιπτώσεις μερίδων κληρονομιάς ή γεωργικής γης. Αν δεν γίνουν εγκαίρως οι απαιτούμενες ενέργειες, η κυριότητα μεταβιβάζεται με νόμο στο Δημόσιο.
Τι λύσεις υπάρχουν – Πότε εξωδικαστικά και πότε δικαστικά
Διορθώσεις μπορούν να γίνουν με απλή αίτηση στο Κτηματολογικό Γραφείο, όταν πρόκειται για προφανή λάθη (στο εμβαδόν, στο όνομα του ιδιοκτήτη, στα όρια κ.λπ.). Σε περιπτώσεις που το ακίνητο εμφανίζεται ως «Αγνώστου Ιδιοκτήτη» ή έχει καταχωρηθεί στο όνομα τρίτου προσώπου ή του Δημοσίου, τότε απαιτείται η παρέμβαση δικηγόρου και η κατάθεση δικαστικής αγωγής για αναγνώριση του ιδιοκτησιακού δικαιώματος.
Οι διαδικασίες αυτές είναι είτε απλές (εκούσια δικαιοδοσία για ακίνητα αγνώστου ιδιοκτήτη) είτε σύνθετες (διεκδικητικές αγωγές για διαφωνίες ή εγγραφές υπέρ του Δημοσίου).
Συμπέρασμα
Η ενεργοποίηση του Εθνικού Κτηματολογίου είναι ένα βήμα προόδου, ωστόσο απαιτεί αυξημένη προσοχή από τους πολίτες. Οι ιδιοκτήτες πρέπει να μεριμνήσουν άμεσα για την ορθότητα των εγγραφών, καθώς μετά την παρέλευση των σχετικών προθεσμιών, η διόρθωση απαιτεί χρονοβόρες και δαπανηρές δικαστικές διαδικασίες.
